Direct naar de inhoud
EMT Blog
Nieuwsartikel15 september 2021

MA-samenwerking in de EMT: de Swansea-Grenoble Double MA in gespecialiseerd vertalen

Door Dr Cécile Frérot, Université Grenoble Alpes en Pr Andrew Rothwell, Universiteit van Swansea. Vertaald vanuit het Engels door Dara Uzueva en gereviseerd door Anne-Sophie Cubert in het kader van Vertaalbureausimulatie, Master of Arts in het Vertalen, Vrije Universiteit Brussel

Collaborative MAs in the EMT - logos of both universities

Introductie

Studentenmobiliteit is een mogelijkheid die in het EMT-netwerk sterk onderontwikkeld is. Met aangesloten universiteiten in bijna twee dozijn Europese landen en partners in verschillende andere landen (Zwitserland, Libanon en het VK), is de EMT ideaal geplaatst om samenwerkingen tussen instellingen te steunen die vertaalstudenten, die de sterkste redenen hebben om de talen en culturen van andere landen te willen ervaren, kunnen reizen terwijl ze voor hun MA studeren. Tot op heden zijn er echter nog maar weinig voorbeelden van dergelijke samenwerkingen. Het meest succesvolle en langdurige consortium is ongetwijfeld het METS Consortium, dat in 2004 werd opgericht en nu elf leden telt (waarvan velen ook lid zijn van de EMT) in zeven landen. In dit selectieve uitwisselingsprogramma brengen studenten het eerste jaar van hun MA door aan hun eigen universiteit en verdelen ze hun tijd in het tweede jaar over twee partnerprogramma's, gewoonlijk in verschillende landen. De feedback in de loop van de jaren getuigt van de taalkundige, culturele en professionele voordelen van de METS-mobiliteit voor studenten die op het punt staan vertaler in de dop te worden. Zij krijgen te maken met verschillende pedagogische benaderingen, ontwikkelen zowel in het buitenland als in eigen land peer- en professionele, en profiteren van de verschillende specialisaties van de programma's die zij volgen, in die mate dat zij niet zelden hun loopbaan beginnen in een van hun mobiliteitsbestemmingen.

Het is echter altijd een uitdaging geweest om een multilaterale uitwisseling zoals de METS tot stand te brengen en te onderhouden, gezien de soms onverenigbare academische tradities, nationale en plaatselijke voorschriften, tijdschema's, enz. Het aanhoudende succes ervan is afhankelijk van de flexibiliteit, creativiteit en toewijding van de organisatoren en plaatselijke coördinatoren. Wat we hier willen presenteren is een case study van een wellicht beter generaliseerbaar model van bilaterale samenwerking, de Double MA in gespecialiseerd vertalen die de afgelopen drie jaar is ontwikkeld tussen de Universiteit van Swansea (SU) en Université Grenoble Alpes (UGA), en die in september 2021 haar eerste studenten zal verwelkomen.

Collaborative MAs in the EMT - poster

De afdelingen Moderne Talen van beide universiteiten waren al enige tijd bezig met het opbouwen van internationale partnerschapsnetwerken op masterniveau, en aangezien UGA en SU in 2012 een strategische partnerschapsovereenkomst hadden ondertekend, lag het voor de hand dat zij op elkaar zouden rekenen bij het uitwerken van een eerste volledige gezamenlijke graad. Wij werkten reeds vele jaren samen in het kader van de EMT en hadden synergieën op vlak van onderzoek ontwikkeld. Het strategisch partnerschap was behulpzaam bij het beschikbaar stellen van reisfondsen voor bezoeken van Swansea aan Grenoble in juni 2018 en juni 2019, waarvan de eerste resultaten de oprichting waren van een gezamenlijk gefinancierde doctoraal co-tutelle en een overeenkomst om een Erasmus+ MA-uitwisseling te creëren die één semester duurt, als opmaat naar een volledige graad. Deze uitwisseling was mogelijk omdat SU, alleen in het VK, zowel standaard eenjarige (90 ECTS) als uitgebreide tweejarige (120 ECTS) MA's in vertalen aanbiedt, zodat studenten van elke partner hun derde semester aan de andere universiteit kunnen studeren. Hoewel dit soort regelingen moeilijk kunnen zijn voor andere universiteiten in het VK die geen algemene tweejarige masteropleidingen hebben, is het geen spelbreker voor het opzetten van een specifieke gezamenlijke masteropleiding zoals hier beschreven, dus als u een in het VK gevestigde academicus bent, hoeft u hier niet te stoppen met lezen!

Structurele kwesties

Nadat wij besloten hadden samen te werken aan een gezamenlijke MA, stelden wij een lijst op van de belangrijkste vragen die zouden moeten worden opgelost, waarop wij hieronder nader ingaan:

  • Structuur van de graad. Wordt het een gezamenlijke of een dubbele MA, is het op uitwisseling gebaseerd of tegen betaling?
  • Duur. Wij gingen ervan uit dat wij het tweejarige M1/M2-patroon zouden volgen dat in Frankrijk en een groot deel van de rest van Europa gebruikelijk is, met een jaar verblijf in elke plaats;
  • Richtingen. Beginnen alle studenten bij de ene partner en eindigen ze bij de andere, of kan de graad in beide richtingen werken?
  • Talenkennis. Moedertaal of bijna moedertaal Frans en Engels waren uiteraard vereist, maar zou een derde studietaal mogelijk zijn?
  • Kosten en financiering. Een bijzonder netelige kwestie vanwege het al lang bestaande verschil in kosten tussen het VK en Frankrijk, dat na Brexit nog groter is geworden doordat EU-studenten in het VK (en vice versa) als internationaal worden geclassificeerd;
  • Academische regelingen en goedkeuringsproces in beide instellingen. Toelatingscriteria, website en marketing, gezamenlijke onderwijsraad, regelingen voor mentorschap, beroepen, omzetting van cijfers...
  • Juridische aard van de samenwerkingsovereenkomst. De juridische afdelingen van beide universiteiten zouden er intensief bij worden betrokken, waarbij tientallen ontwerpen en amendementen werden uitgewisseld en besproken voordat in januari van dit jaar een definitieve overeenkomst werd ondertekend door de rectors van SU en UGA.

Het uitwerken van de wettelijke en juridische aspecten van het voorstel nam enige tijd in beslag, maar niet minder belangrijk was de aansluiting tussen de twee programma's qua curricula, en dit was bepalend voor de aard van de samenwerking die wij zouden nastreven en voor de kwestie van de richtingen.

Dubbele of gezamenlijke MA?

De twee belangrijkste samenwerkingsmodellen die wij in overweging hebben genomen, zijn een gezamenlijke MA, waarvoor de volledige integratie van curriculum, voorschriften en administratieve regelingen tussen de partners vereist is, of een dubbele MA, waarbij elke partner zijn eigen deel van de graad in het kader van zijn eigen systeem onderwijst en zijn eigen graad toekent. Wij waren het snel eens over het laatste vanwege de grotere flexibiliteit en het gemak van uitvoering. Het oorspronkelijke idee was dat studenten aan een van beide universiteiten zouden kunnen beginnen, maar we realiseerden ons dat aangezien het curriculum van Swansea gebaseerd is op een eenjarig model, terwijl UGA een duidelijke progressie in specialisatie van M1 naar M2 kent, het zinvol was dat alle studenten in Swansea zouden beginnen en in het tweede jaar naar Grenoble zouden gaan. Het gecombineerde effect van deze twee besluiten is, theoretisch, dat UGA het eerste jaar in Swansea erkent als gelijkwaardig aan het eerste jaar van de Master Langues étrangères appliquées, parcours Traduction spécialisée multilingue, terwijl SU het tweede jaar in UGA erkent als gelijkwaardig aan het tweede jaar van de Extended MAs in Professional Translation en Translation and Interpreting. Als gevolg daarvan ontvangen studenten die slagen voor het programma de graden van beide universiteiten, vandaar de benaming "Double MA". Britse universiteiten die geen tweejarig programma hebben, kunnen in principe nog steeds partner worden in dit soort regelingen, waarbij zij hun eigen eenjarig diploma uitreiken naast het tweejarig diploma van een Europese partner.

Talen

Zowel de MA van SU als die van UGA bieden studenten de mogelijkheid om vertalingen met twee vreemde talen te studeren, en aangezien beide Departementen Duits en Spaans aanbieden, is de dubbele MA geschikt voor mensen die naast Frans en Engels ook een van deze talen willen studeren, hoewel zij per definitie vertalingen tussen twee vreemde talen aan een van de twee universiteiten zouden studeren. Terwijl de tweede vreemde taal in het normale UGA-programma verplicht is, is dit bij SU slechts een minderheidsoptie (de meeste in het VK gevestigde studenten bieden nu slechts een vreemde taal aan). Om deze aanvragers tegemoet te komen, moest de UGA daarom een versie van haar M2-curriculum creëren voor studenten die alleen Engels en Frans aanboden, waarbij cursussen in het tweede FL werden vervangen door relevante elementen van M1.

Kosten en financiering

Hoewel het in theorie mogelijk zou zijn een dubbele MA op uitwisselingsbasis op te zetten, maakte het gekozen eenrichtingsmodel het idee van inschrijvingsgeld dat gedurende het gehele programma aan een "thuisuniversiteit" betaald zou moeten worden, onwerkbaar. Derhalve werd overeengekomen dat het inschrijvingsgeld zal worden geheven tegen het geldende tarief door de instelling waar de student in elk jaar studeert, d.w.z. door SU in jaar 1 en UGA in jaar 2. Dit maakt het eerste jaar onvermijdelijk zeer duur voor aanvragers uit Frankrijk en elders in Europa, om de hierboven genoemde redenen. Anderzijds is het zo dat, ook al betalen in het VK gevestigde studenten in jaar 2 internationaal inschrijvingsgeld aan de UGA, dit bedrag veel lager is dan het tarief in het VK en zelfs volledig kan worden gecompenseerd door de genereuze IDEX-beurzen van de UGA waarvoor niet-Franse studenten in aanmerking komen en die SU niet heeft kunnen evenaren voor niet-Britse kandidaten. Het resultaat is dat de dubbele MA voor studenten uit het VK, voor wie het zelfs goedkoper is dan een eenjarig programma in Swansea, aanzienlijk voordeliger uitvalt dan voor wie dan ook. Ondanks al onze inspanningen zijn wij er niet in geslaagd dit verschil, dat te wijten is aan factoren waarop wij geen vat hebben, te verkleinen. Het is heel goed mogelijk dat de kosten een probleem blijken te zijn bij het organiseren van andere samenwerkingsverbanden van dit type, vooral met een partner uit het VK: als dat het geval is, moet deze kwestie waarschijnlijk vroegtijdig worden aangepakt.

Regelingen en administratie

De tweetalige overeenkomst betreffende de dubbele MA was gebaseerd op een model dat tussen UGA en SU was opgesteld voor een eerdere MSc in computerwetenschappen, maar de tekst werd aanzienlijk gewijzigd in tientallen uitwisselingen tussen de academische, administratieve en juridische afdelingen van de twee universiteiten (het archief bevat 53 ontwerpen (!), opgesteld in elf maanden, waarbij nogal wat van de herzieningen draaiden om punten van vertaling). Zoals het document uiteindelijk werd ondertekend, heeft het betrekking op de aard en de reikwijdte van de samenwerking, de betrokken graden en studiepunten, toelatingscriteria en -procedures, visumkwesties, studentenaantallen, de verstrekking van een handboek, inschrijving, de oprichting van een gezamenlijke studieraad, inschrijvingsgeld en andere kosten, waaronder verzekeringen en sociale zekerheid, toekenning van de graden, en jaarlijkse evaluatie. Naar het einde toe is er een lang artikel waarin de juridische omgeving wordt omschreven, met inbegrip van geschillenbeslechting, intellectuele eigendom, aansprakelijkheid, vertrouwelijkheid, gegevensbescherming, en kennisgevingen en andere informatie, en de overeenkomst wordt afgesloten met een artikel over de duur, wijziging en beëindiging. De belangrijkste punten die hierboven nog niet zijn besproken, zijn onder meer:

  • Gezamenlijke toelatingen en dubbele inschrijving. Er werd besloten dat de aanvragen via de online systemen van beide universiteiten moeten worden ingediend, zodat elk zijn eigen administratief dossier kan aanmaken. De studenten worden gedurende de hele studie op beide plaatsen ingeschreven (b.v. voor toegang tot de bibliotheek, steun van de academische mentor), maar vallen onder de regelingen die gelden bij de partner waar zij studeren;
  • Aantal studenten. De UGA- en SU-afdelingen moeten werken met verschillende toelatingsdoelstellingen, termijnen en processen, dus enige flexibiliteit was hier vereist. De jaarlijkse toelating wordt beperkt tot het aantal beschikbare plaatsen bij UGA (momenteel vier, maar dit aantal kan de komende jaren worden verhoogd als de vraag groot blijkt te zijn). Ook werd overeengekomen dat voldoende gekwalificeerde studenten in de loop van het eerste jaar van een MA in Swansea naar de dubbele graad mogen overstappen als er nog plaatsen beschikbaar zijn (ook een overstap in de omgekeerde richting is mogelijk, bijvoorbeeld als een student om persoonlijke redenen niet in staat is naar Frankrijk te reizen);
  • (Virtueel) gezamenlijke onderwijsraad, bestaande uit de twee opleidingsdirecteuren en/of hun plaatsvervangers, en andere academici voor zover van toepassing. De onderwijsraad fungeert ook als toelatingscommissie en, aan het eind van de zitting, als beoordelingscommissie, in beide gevallen met passende administratieve ondersteuning. In deze laatste hoedanigheid ziet zij toe op de omzetting van de cijfers volgens een institutioneel overeengekomen schaal, en op de overdracht ervan tussen de systemen van de twee universiteiten. De onderwijsraad keurt ook de leerovereenkomsten voor alle studenten goed, en de stages in het tweede jaar. De laatste taak van de zitting is de jaarlijkse evaluatie van het programma en de invoering van eventuele overeengekomen wijzigingen.

Hoogtepunten van het curriculum

Van cruciaal belang in een structuur met een dubbele graad is dat elke universiteit de volledige bevoegdheid behoudt over het ontwerp, de goedkeuring, de uitvoering en de beoordeling van haar deel van het curriculum, terwijl de andere partner nauw op de hoogte wordt gehouden van de ontwikkelingen. Hoewel de drie MA's die worden samengebracht voldoen aan de eisen van het EMT competentiekader, hebben zij verschillende en complementaire sterke punten en specialisaties. De hoogtepunten zijn onder andere:

Jaar 1 (Swansea)

  • Grondige opleiding in Translation Tools door middel van een realistisch meertalig groepsproject (Semester 1), met inbegrip van Trados en Memsource certificatiemogelijkheden zonder kosten; optionele breed opgezette module Translation Technologies in semester 2, met de nadruk op testen en evalueren;
  • Lessen over de taaldienstenindustrie en de vele professionele rollen daarin, vaak gegeven door externe beroepsbeoefenaars;
  • Optionele opleiding in Tolken voor Openbare Diensten en Conferenties, met de mogelijkheid om professionele DPSI-kwalificaties te behalen;
  • Module Terminologiebeheer met input van de Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom (WIPO) van de VN in Genève (zie ook hieronder);
  • Module Vertaalbureausimulatie, in samenwerking met het INSTB-netwerk. Omvat training in het solliciteren (goede voorbereiding op het werken met Atlas bij UGA, en de deeltijdstage. Zie hieronder);
  • Optionele module Audiovisuele Adaptatie (ondertiteling, nasynchronisatie, voice-over, audio-beschrijving), beoordeeld aan de hand van een praktijkproject.
  • Optionele module Audiovisuele Adaptatie (ondertiteling, nasynchronisatie, voice-over, audio-beschrijving), beoordeeld aan de hand van een praktijkproject.

Jaar 2 (Grenoble)

  • Specialisatie in technische, juridische en zakelijke vertalingen en terminologie, ondersteund door achtergrondcolleges over onderwerpen op het gebied van Wetenschap en Recht, breidt het beperkte aanbod aan technische vertalingen in Swansea uit, waar juridische vertaling niet wordt aangeboden;
  • Door studenten beheerd vertaalbedrijf Atlas, waarin alle MA-studenten als vertaler en/of manager moeten participeren en dat echt vertaalwerk verricht voor NGO's, liefdadigheidsinstellingen, bedrijven en andere klanten;
  • Verplicht driedaags gezamenlijk vertaalproject (december), in de nieuwe Design Lab faciliteit. Dit wordt niet rechtstreeks beoordeeld, maar draagt bij aan een algemeen verslag over vertaalmethodologieën, geschreven in het tweede semester, dat zowel betrekking heeft op het vertaalproject als op de activiteiten van de student binnen Atlas;
  • Partnerschap inzake terminologie met de WIPO. In het tweede semester schrijven de studenten een verplichte mémoire (dissertatie) die het vaststellen en vertalen van technische terminologie uit octrooien kan omvatten. Deze projecten worden mede beoordeeld door WIPO-personeel, en studentenwerk van voldoende kwaliteit kan worden opgenomen in het WIPO Pearl terminologieportaal;
  • Deeltijdstage van drie à zes maanden (vanaf april), beoordeeld aan de UGA door middel van een stageverslag en een viva (in het Frans of Engels).

Besluit

Terwijl we later deze maand de eerste studenten van de Double MA verwelkomen, kunnen we met een zekere tevredenheid terugkijken op drie jaar inspanningen om dit project op te zetten: we vinden het een belangrijke prestatie in de context van eerst Brexit en vervolgens COVID-19. Ondanks de nauwe betrekkingen tussen onze beide universiteiten en departementen bleek dit een moeizamer proces dan iedereen had verwacht. Wij hopen echter dat dit andere collega's niet zal ontmoedigen om hun eigen internationale samenwerkingsverbanden aan te gaan en wij zouden heel graag onze ervaring ter beschikking stellen van andere collega's als dat nuttig zou zijn. Nu onze nieuwe graad (bijna) een feit is, verwachten wij dat de studenten zullen genieten van en profiteren van de mobiliteitsmogelijkheden die deze biedt:

  • onderdompeling in een werkende vreemde taal voor gevorderde studie en het dagelijks leven;
  • ervaring van twee verschillende academische culturen en opleidingsomgevingen;
  • verdieping en uitbreiding van vertaalvaardigheden;
  • ontwikkeling van nieuwe beroepsspecialismen;
  • netwerken in twee landen;
  • uitgebreide contacten met beroepsbeoefenaars en beroepsorganisaties in beide plaatsen.

Wij zijn ervan overtuigd dat dit Frans-Britse initiatief, en de gerespecteerde kwalificaties waartoe het leidt, afgestudeerden echte inzetbaarheidsvoordelen zal bieden, evenals een opwindende en bevredigende academische en sociale ervaring. Dit is waarschijnlijk ook 's werelds enige MA in Vertalen die surfen voor de deur aanbiedt in jaar 1, en skiën in jaar 2! Met het oog op de toekomst willen beide universiteiten op dit model voortbouwen om mobiliteit en internationale ervaring centraal te stellen in hun toekomstige MA-vertaalopleidingen, en met name Swansea wil vergelijkbare uitwisselingen en DD's opzetten met partners die in het Spaans, Duits en Italiaans werken. Geïnteresseerd?

Bijzonderheden

Datum publicatie
15 september 2021
Taal
NederlandsEngels
EMT-categorie
Activiteiten van het EMT-netwerk