Artificiële intelligentie en vertaaltechnologieën: wat is de stand van zaken?

Università degli Studi Internazionali-UNINT (UNINT) en Rome Field Office (DGT) hebben op vrijdag 15 januari 2021 gezamenlijk een Translating Europe Workshop (TEW) georganiseerd.

Het doel van de workshop was een overzicht te geven van de stand van zaken op het gebied van neurale machinevertaling en spraakherkenningstechnologieën. De workshop ging met name over de vraag hoe de nieuwste trends op het gebied van technologie, toegepast op het vertalen en tolken, de taalprofessionals in hun werk kunnen ondersteunen, en tegelijk taalkundige inclusie en toegankelijkheid tot informatie, cultuur en entertainment voor het grote publiek kunnen helpen uitdragen in een steeds meer geglobaliseerde, meertalige samenleving (bv. door automatische vertaling van webpagina's van overheidsdiensten, automatische ondertiteling van plenaire debatten, enzovoort). In die zin sloot de workshop thematisch aan bij eerdere evenementen in de TEW-reeks en was die gericht op bewustmaking van de meerwaarde van vertalingen voor de samenleving.

Oorspronkelijk zou de workshop plaatsvinden als een face-to-face evenement, maar door de huidige coronacrisis werd deze gehouden op het Zoom-platform. Om voor maximale participatie te zorgen, was het evenement gratis en zonder registratie. Bovendien werd het ook gestreamd via het DGT YouTube-kanaal Translating for Europe. De werktalen waren het Engels en het Italiaans en er waren ook simultaantolken voorzien. De sprekers waren academici en onderzoekers van universiteiten in Italië, België, Duitsland, Ierland en het Verenigd Koninkrijk, waaronder verschillende EMT-leden (UNINT, Dublin City University, Gent en Surrey). Daarnaast waren er ook vertegenwoordigers van vooraanstaande Italiaanse bedrijven die werkzaam zijn op dit gebied, om de huidige stand van zaken te illustreren en te belichten waar Onderzoek & Ontwikkeling op die gebieden naartoe gaat.

Na de institutionele groeten door de directeur-generaal van DGT, Rytis Martikonis, en de rector en decaan van de faculteit Tolken en Vertalen van UNINT, was de eerste sessie gewijd aan de inleiding van de twee hoofdpunten van de workshop, namelijk toepassing van neurale machinevertaling en spraakherkenningstechnologieën bij het vertalen en tolken. Markus Foti, hoofd van de eenheid machinevertaling van DGT, gaf een presentatie over de vertaaltool eTranslation van de EU; daarop volgden Giuseppe Daniele Falavigna en Marco Turchi van Fondazione Bruno Kessler, die een kort historisch overzicht gaven van de spraakherkenningssoftware (ASR) en de toepassingen daarvan bij spraakvertaling, alsook van de huidige ontwikkelingen bij het computerondersteund tolken. Beide elementen (neurale machinevertaling en de toepassingen van ASR op vertaling) kwamen aan bod in de presentaties van bedrijfsvertegenwoordigers Luca De Franceschi (Translated) en Gorizio Ciancarelli en Filippo Tessaro (Pervoice). Beide bedrijven hebben een reeks ultramoderne eigen software ontwikkeld en zijn betrokken bij verschillende onderzoeksprojecten, waarvan sommige voor het eerst werden getoond tijdens de workshop.

Een belangrijk aspect dat verband houdt met de alomtegenwoordigheid van machinevertaling in professionele vertalingen is uiteraard post-editing. Dat was het onderwerp van de gedachte-uitlokkende presentatie van Moritz Schaeffer (University of Mainz-Germesheim) en Federico Gaspari (University for Foreigners "Dante Alighieri", Reggio Calabria). Foutherkenning in post-editing is vooral van belang bij het gebruik van neurale machinevertaling, waarvan de output op het eerste gezicht aanvaardbaar lijkt, maar eigenlijk verschillende fouten kan bevatten. Daarnaast werden verschillende factoren voor de evaluatie van de kwaliteit van machinevertaling besproken.

Na een welverdiende lunchpauze ging de middagsessie van start met de presentatie van Joss Moorkens (Dublin City University) over het ontwerpen en ontwikkelen van een ondersteunende vertaaltool, namelijk een toegankelijke vertaalinterface. Claudio Fantinuoli en Bart Defrancq (respectievelijk van Mainz-Germesheim en Gent) beschreven in een soortgelijke presentatie hun project om een ASR-gebaseerd instrument te ontwikkelen om simultaantolken in de cabine bij te staan.

Nog een actueel onderwerp is de vraag hoe machines in de vertaal- en tolkworkflow kunnen worden geïntegreerd. Claudio Fantinuoli en Bianca Prandi (Mainz-Germesheim) beschreven een experimentele studie waarin het menselijke simultaantolken wordt vergeleken met de output van een spraakvertalingssysteem, terwijl Elena Davitti en Tomasz Korybski (Surrey) de twee projecten SMART en MATRIC presenteerden, waarin verschillende spraakvertalingsworkflows worden vergeleken. Terwijl SMART gericht is op volledig menselijke interlinguale naspraak, vergelijkt MATRIC simultaan tolken met de uitvoer van een workflow die bestaat uit een onderdeel naspraak (in dezelfde taal) en een onderdeel machinevertaling. Het is duidelijk dat er een brede waaier aan mogelijke workflows bestaat waarin verschillende spraakherkenningssystemen (sprekerafhankelijk of sprekeronafhankelijk) en machinevertaling instrumenten op succesvolle wijze kunnen worden geïntegreerd om professionele tolken en vertalers bij te staan voor specifieke doeleinden en er valt nog veel te ontdekken in het gebied.

Het evenement was bijzonder interessant en levendig en trok veel aandacht, met zo'n 380 Zoom-deelnemers in de ochtend en 260 in de middag en nog veel meer kijkers via YouTube, wat aantoont dat er veel belangstelling is voor de onderwerpen die we hebben besproken. Als u het gemist hebt, kunt u alles terugvinden over onze sprekers en het programma op de webpagina van het evenement hieronder en de opnames bekijken op YouTube, die voor uw gemak in drie afzonderlijke delen beschikbaar zijn gemaakt:

De webpagina van het evenement met het programma, samenvattingen en biografische nota's van de sprekers (in het Engels en het Italiaans): https://www.unint.eu/it/calendario-eventi/translating-europe-workshop-2021.html 

Artificiële intelligentie en vertaaltechnologieën – deel 1: neurale machinevertaling 

Artificiële intelligentie en vertaaltechnologieën – deel 2: post-editing en lokalisatie

Artificiële intelligentie en vertaaltechnologieën – deel 3: artificiële intelligentie en tolken

We kijken uit naar uw feedback, opmerkingen en vragen om het debat gaande te houden.