Gespecialiseerde Vertalers Opleiden in een Geglobaliseerde Wereld: Internationalisering als Troef voor een Relevante en Kwaliteitsvolle Opleiding

Wat is de adequate manier om gespecialiseerde vertalers op te leiden? Dat is al decennialang een fundamentele en terugkerende vraag. Deze vraag was ongetwijfeld van vitaal belang in de periode waarin instellingen voor tertiair onderwijs over de hele wereld systematisch gespecialiseerde opleidingsprogramma's voor vertalers begonnen op te zetten. De verscheidenheid aan methodes en benaderingen voor de opleiding van gespecialiseerde vertalers in verschillende geografische contexten toont aan dat dit een vraag is waarop geen gemakkelijk of eenduidig antwoord bestaat. Dat is deels omdat de realiteit en de eisen van het vertalen zeer uiteenlopend zijn in verschillende linguïstische, culturele, politieke en institutionele coördinaten. Deze vraag lag en ligt ook aan de basis van uiterst nuttige initiatieven van beroepsverenigingen, academici en instellingen die, los van de bijzonderheden van specifieke contexten, hebben geprobeerd de kerncompetenties te identificeren die professionele vertalers nodig hebben om efficiënt en concurrerend te zijn op de huidige markten. Een voorbeeld hiervan is het gerenommeerde EMT Framework for Translator and Translation Competence, dat voor het eerst werd gepubliceerd in 2009. Die werd in 2017 bijgewerkt in het licht van ingrijpende veranderingen die de huidige marktbehoeften en het beroep beïnvloed hebben. Hoe nuttig en nauwkeurig de bestaande antwoorden ook zijn, juist door het veranderlijke en veelzijdige karakter van het vertalen blijft de vraag naar de ingrediënten die de opleiding van gespecialiseerde vertalers garanderen, hoe dan ook hangen en moeten wij ons die blijven stellen. Zo kunnen we inzichten blijven verwerven over hoe we kunnen garanderen dat vertalers in opleiding en deskundigen in meertalige en interculturele communicatie goed voorbereid zijn om de huidige en toekomstige uitdagingen aan te gaan. Onze missie is om bij te dragen aan de beste praktijken in het opleiden van de professionals die verantwoordelijk zullen zijn voor vertalingen en taaldiensten in situaties die voortdurend en snel veranderen. Het concept zelf, het begrip, de uitdagingen en de mogelijkheden van vertaling en van communicatie in het algemeen veranderen namelijk van dag tot dag, van minuut tot minuut. De uitdaging bestaat erin hen voor te bereiden op een professionele realiteit die per definitie nog moet worden ontdekt.

1. Domeinspecialisatie als kernfocus voor de opleiding

In 2012-2013 had de Universiteit van Salamanca de kans en het voorrecht om de WP5.2-werkgroep van het Europese OPTIMALE-project te coördineren. Dat is een team van wetenschappers van zo'n 20 universiteiten die zich toewijden aan het verkennen van de uitdagingen van het specialiseren van een domein in de opleidingsprogramma's voor vertalers. In november 2016 heeft het Translating Europe Project een workshop gehouden die gewijd was aan hetzelfde onderwerp. Die workshop had als titel “Specialisatie in Vertaalopleiding en Permanente Professionele Ontwikkeling: Uitdagingen en Keuzes”, en vond plaats aan de Faculteit Vertaal- en Informatiewetenschappen in Salamanca ^[i]. Iets meer dan vijf jaar later hebben ons dagelijks onderwijs en onze beroepspraktijk grote veranderingen ondergaan als gevolg van de vooruitgang en democratisering van machinevertaling. Ondanks deze veranderingen zijn de conclusies van zowel de WP5.2-werkgroep als die van de bijeenkomst van 2016 nog steeds geldig en zeer verhelderend bij het zoeken naar antwoorden op de vraag die we onszelf moeten blijven stellen.

In het OPTIMALE-syntheserapport van WP5.2. over Domeinspecialisatie^[ii] (Martín Ruano, Linder, Toda & Sánchez Iglesias 2013) werd, in tegenstelling tot het idee van het specialiseren van een domein als doel dat volledig moet worden bereikt na voltooiing van de universitaire studies, benadrukt dat zowel het concept van “specialisatie” als de manieren om het te bereiken op een kritische, innovatieve wijze moeten worden aangepakt. Dat zou studenten in staat stellen op een hoog niveau gespecialiseerd te worden en specialisatie te internaliseren als een doel op lange termijn - in feite als een levenslang doel - een permanent en onwenselijk streven dat ook moet worden ontwikkeld als een kerncompetentie en dat gedurende het hele beroepsleven voortdurend moet worden gekoesterd. In het verslag wordt namelijk opgemerkt dat de traditionele opvatting van kennis als een voorraad ideeën die op haalbare wijze kan worden overgedragen en verworven, plaats heeft gemaakt voor benaderingen waarin kennis wordt beschouwd als onlosmakelijk verbonden met sociale praktijken en waarin elk beroeps- en disciplinair gebied per definitie interdisciplinair is. Bij elke poging om tot specialisatie te komen moet ook rekening worden gehouden met deze dynamische en sociaal gesitueerde opvatting van kennis en met het besef van interdisciplinariteit als een essentieel kenmerk van de hedendaagse disciplinaire en professionele realiteit. De analyse van het specialisatieaanbod in de verschillende programma's van het EMT-netwerk (d.w.z. het specifieke domeingebaseerde vertaalspecialisme en de vertaalmodaliteiten en/of activiteiten die nauw verband houden met de vertaling die in de curricula wordt behandeld) en van de methodologieën en middelen die in verschillende programma's worden gebruikt om de specialisatie van studenten te bevorderen, bracht een beeld aan het licht dat wordt gekenmerkt door een zeer gevarieerde diversiteit aan aandachtspunten, evenals aan onderwijs- en leermethoden.

Een vergelijking van de masteropleidingen in het netwerk op vlak van het specialiseren van een domein gaf opties aan gaande van curricula die gericht zijn op hyperspecialisatie in vertalen en vertaalpraktijken in zeer specifieke professionele of institutionele domeinen en contexten tot syllabi die studenten de mogelijkheid bieden kennis te maken met een breed aanbod aan onderwerpen, vakgebieden, en professionele functies en vaardigheden. Ook werd er vastgesteld dat het recept waarmee elk programma het doel bereikt om een adequaat specialisatieniveau bij zijn studenten te garanderen, in elk geval verschillend was. Deze vaststelling, die helemaal niet als een belemmering werd beschouwd, toonde aan dat elke universiteit - met elk een eigen academische, linguïstische, culturele en politieke realiteit - geprobeerd heeft om de best mogelijke formule te vinden, afhankelijk van en in overeenstemming met de beschikbare middelen en mogelijkheden, de omgevingsomstandigheden en de bestaande beperkingen. In ieder geval werden er bepaalde gemeenschappelijke ideeën waargenomen die beschouwd worden als gemeenschappelijke kenmerken binnen de heterogeniteit van verschillende specifieke opleidingsaanbiedingen: 

• de zekerheid dat “het huidige panorama eist dat alle professionals [vertaaldeskundigen en gespecialiseerde vertalers die zich met hooggespecialiseerde gebieden bezighouden] flexibel en aanpasbaar zijn, intellectueel nieuwsgierig zijn, gewillig en bereid zijn om zelfstandig en consistent vakkennis na te streven, in staat zijn om zichzelf voortdurend te vernieuwen, in staat zijn om op te treden als informatiemakelaars en interculturele bemiddelaars binnen gebieden die voortdurend in ontwikkeling zijn, ingrijpende veranderingen ondergaan en onverwachte en verrassende interdisciplinaire verbanden tot stand brengen”.

• het belang van studenten ervan te overtuigen dat zij zich levenslang zelfstandig moeten blijven bijscholen en specialiseren en van hun daartoe voldoende instrumenten aan te reiken: “Ook moeten veelzijdigheid, aanpassingsvermogen en het vermogen tot zelfstudie en leren worden nagestreefd als leerresultaten van alle vertaalopleidingen ongeacht hoe sterk ze gespecialiseerd zijn”.

• het besef dat het bereiken door de studenten van een passend specialisatieniveau om de uitdagingen van de markt aan te gaan, niet strikt afhankelijk was en is van de aanwezigheid van één bepaald vak of één bepaalde module. De wegen naar specialisatie en de leertrajecten die kunnen worden voorgesteld en gevolgd, zijn namelijk talrijk en gevarieerd en hangen af van vele individuele en contextuele factoren. In feite werd geconcludeerd dat “specialisatie beschouwd moet worden als het resultaat, niet per se van specifieke afzonderlijke didactische eenheden, maar van volledige programma's die studenten de kans bieden om vooruitgang te boeken op het gebied van domeinspecialisatie door middel van socialisatie constructies die tegelijkertijd coherent en multidimensionaal zijn. Om dit te laten plaatsvinden, moeten masteropleidingen rekening houden met het volledige aanbod aan mogelijke opleidingsvormen en onderwijs-/leermethoden en kiezen voor de opties die studenten het beste in staat zullen stellen om systematisch werkgewoonten aan te nemen die vaak worden gebruikt in de domeinen waarover ze leren en het hoge specialisatieniveau te bereiken waar de opleiding naar op zoek is. Masteropleidingen moeten ook autonome leerstrategieën aanleren, wat een duidelijk essentiële vaardigheid is in een professionele wereld waar specialisatie een permanent levenslang leerproces is”.

In het verslag werden ook enkele componenten opgesomd die vaak aanwezig zijn in formules die succesvol zijn gebleken voor het efficiënt opleiden van voldoende gespecialiseerde vertalers: studenten vertrouwd maken met een aantal thematische gebieden en met de kenmerken van de gespecialiseerde discoursen van bepaalde vakgebieden; transversale competenties benadrukken voor een adequaat beheer van de inhoud, inclusief strategieën voor informatieontginning en voor terminologiebeheer; geleidelijk vertaalmethodologie verwerven door middel van leeractiviteiten en -mogelijkheden die aansluiten bij de reële markteisen en -voorwaarden en, idealiter, in samenwerking met actoren op de markt; studentgerichte methodologieën gebruiken die de integrale verwerving mogelijk maken van de verschillende bekwaamheden en vaardigheden die onderling samenhangen en die van professionele vertalers worden verlangd; een adequate theorie integreren als basis voor de ontwikkeling van analytische vaardigheden en van een kritische houding die van professionele vertalers wordt verwacht en op prijs wordt gesteld; technologie integreren in de vertaalopleiding; en interdisciplinaire inzet en samenwerkingsinspanningen bevorderen met personeel van andere afdelingen, relevante actoren uit het bedrijfsleven en andere belanghebbenden, en beroepsverenigingen bijvoorbeeld.

De combinatie van deze elementen in de meest geschikte verhouding, dosering en gelaagdheid van de kenmerken en behoeften van de verschillende opleidingscontexten vergroot ongetwijfeld de mogelijkheden om een kwaliteitsvolle opleiding te garanderen die de studenten marktrijp en marktbewust maakt en hen tegelijkertijd in staat stelt het kritisch denken te ontwikkelen dat van afgestudeerde universitairen wordt verwacht. Er zijn echter veel andere ingrediënten die de opleiding meer smaak kunnen geven en voedzamer kunnen maken. Zoals we ook aan de Universiteit van Salamanca kunnen vaststellen, is een hoge mate van internationalisering een factor die het opleidingsprogramma, de ervaring van de studenten en hun inzetbaarheid op de arbeidsmarkt verder verrijkt. In die zin mag niet uit het oog worden verloren dat de opleiding tot gespecialiseerd vertaler vandaag de dag inhoudt dat studenten een hele reeks beroepsmogelijkheden aangeboden krijgen in een breed spectrum van interdisciplinaire beroepsscenario's op de huidige mondiale markten waar vraag is naar vertalingen, en dat zij zelfs worden voorbereid op toekomstige loopbaanmogelijkheden en marktbehoeften.

Uit onze ervaring kunnen we benadrukken dat de aanwezigheid van een hoog percentage internationale studenten in de klas voor een verrijkende multiculturele omgeving zorgt. Deze omgeving maakt het mogelijk om en spoort zowel studenten en docenten aan om na te denken over de mogelijkheden van vertaling buiten de vaak nauwe grenzen en kaders van wat, in ons mondiale tijdperk en in onze digitaal onderling verbonden samenlevingen, vaak te restrictief wordt beschouwd als de “ontvangende cultuur”. In ons geval helpen de meningen van Latijns-Amerikaanse studenten over de masteropleiding bijvoorbeeld alle studenten om zich meer bewust te worden van diversiteit en culturele verschillen, zelfs binnen de grenzen van een gedeelde taal. Daarbij helpt hun mening ook om meer uitgebreide, complexere en nauwkeurigere antwoorden te zoeken op de vraag wat het vandaag de dag betekent en inhoudt om een tekst te vertalen naar een pluricentrische taal zoals het Spaans. Bovendien is de deelname van studenten die vertaalmodules volgen in talencombinaties zonder hun moedertaal en verschillend van die waarmee ze in hun toekomstige carrière als vertaler zullen werken, niet alleen een ander element dat de klasdebatten verrijkt over wat een geschikte en acceptabele vertaling kan zijn in een bepaalde context en voor een bepaald doel, maar op zichzelf onderstreept het ook het belang van het bijhouden van methodologische, transversale en overdraagbare vaardigheden en competenties in de opleiding. De verscheidenheid aan geografische herkomst, levens- en beroepservaring van het reguliere onderwijspersoneel en buitengewone medewerkers zorgt er ook voor dat het socialisatieproces dat wordt gevolgd door een opleiding in gespecialiseerde vertalingen gevarieerd, rijk en gediversifieerd is. Een samenwerking tussen wetenschappers, vakspecialisten, instellingen en organisaties uit verschillende delen van de wereld garandeert ook regelmatige blootstelling aan een kleurrijk palet van opvattingen over het beroep en de toegang tot een schat aan informatie over verschillende werkmethoden en gevarieerde carrièremogelijkheden. De opleidingsfase resulteert altijd in een concreet netwerk van contacten en daarnaast opent het ook de ogen voor hoe, waar en op welk niveau men contacten kan leggen en kan netwerken. Vertaalopleidingen met veel internationalisering bieden toekomstige vertalers een bredere horizon; de praktijken en mogelijkheden in de wereldwijde vertaal- en tolkomgevingen laten zien aan studenten werpt op een circulaire manier en op lange termijn uiteindelijk zijn vruchten af voor de opleiding. Het alumni netwerk van de opleiding is namelijk een bevoorrechte manier gebleken voor opleidingsinstellingen om de marktontwikkelingen te kunnen volgen die meer internationaal en divers worden. Uit ervaring weten wij dat internationalisering een bijzonder waardevolle extra troef is om de kwaliteit en relevantie van opleidingen te waarborgen.

2. Internationalisering als essentiële aanvulling op de ontwikkeling van specialisatie

Naast het behoren tot het EMT-netwerk sinds de oprichting in 2009, maakt de Master in Vertalen en Interculturele Bemiddeling (MUTMI) aangeboden aan de Universiteit van Salamanca, Spanje, ook deel uit van de twee netwerken die ons verbinden met Europese universitaire partners (METS en MATEM) en van twee andere netwerken die ons sterk verbinden met vooraanstaande internationale organisaties (MoU en UCG). Elk van deze initialen waaraan wij gewend zijn geraakt, duidt op verschillende manieren op gespecialiseerde opleiding en professionalisering in gespecialiseerde institutionele en juridische vertalingen.

Sinds 2014 zijn we lid van het consortium van universiteiten dat de Mobilité Européenne en Traduction Spécialisée (METS) aanbiedt. Door het METS-traject aan te bieden, ontvangen we studenten van andere universiteiten in het netwerk, wat de internationalisering van onze masterstudenten verhoogt. Daarbij kunnen we tot vijf afgestudeerden van USAL Vertalen en Tolken naar Franse, Belgische, Nederlandse, Duitse en Italiaanse universiteiten in het netwerk sturen, wat de internationalisering van onze voormalige afgestudeerde studenten van de bacheloropleiding verhoogt. In 2021-22 zijn er twee mensen van USAL die het uitgaande METS-traject in Frankrijk, België, het VK en Italië hebben gekozen en vijf mensen van Franse en Belgische universiteiten die hebben gekozen voor het METS-traject in Salamanca.

Sinds 2018 bieden we samen met de Universiteit van Heidelberg (Duitsland) een double degree programma aan onder de naam MATEM (Master in Gespecialiseerd Vertalen en Interculturele Bemiddeling). Het is een programma van twee jaar waarbij maximaal tien studenten het eerste jaar in Salamanca volgen en het tweede jaar in Heidelberg. Na het halen van de 120 studiepunten van het programma behalen de studenten twee diploma's : een Master in Vertalen en Interculturele Bemiddeling van de USAL en een Master in Vertaalwetenschappen (M. A. Übersetzungswissenschaft) van de Universiteit van Heidelberg. In 2019-20 studeerde de eerste groep van zeven studenten af en degenen die dit jaar 2021-22 met hun studies beginnen, zullen deel uitmaken van de vierde groep.

In de loop der jaren hebben onze programma's studenten met zeer uiteenlopende achtergronden aangetrokken, waaronder studenten uit Latijns-Amerika en Noord-Amerika, maar ook studenten uit andere landen van de Europese Hogeronderwijsruimte, China en Franssprekende Noord-Afrikaanse landen. In december 2018 werden in een tevredenheidsenquête 57 antwoorden verzameld van de 207 oud-studenten die tot dan toe waren afgestudeerd. In een van de onderdelen werd hen gevraagd om de samenwerking tussen de masteropleiding Vertaling en interculturele bemiddeling en internationale instellingen en netwerken te beoordelen. Op een schaal van 1 tot 5 kozen 29 respondenten voor 3 of hoger (77,2%).

Bovendien heeft USAL sinds 2009 een opleidingsovereenkomst met de VN (het Memorandum of Understanding, MoU genoemd). Het MoU-netwerk van universiteiten komt om de twee jaar bijeen in een VN-hoofdkwartier of in een universiteit die lid is van het netwerk. Het contactpunt voor deze overeenkomst, Daniel Linder, nam deel aan de 5e conferentie (UNHQ, New York) in het panel over "Précis writing" en aan de 6e conferentie (Middlebury Institute of International Studies in Monterey, Californië) in het panel over "Uitvoering van de MoU's:  Perspectieven van de universiteiten". Op de 7e conferentie (ESCWA, Beiroet) namen het contactpunt en een andere USAL-docent, Icíar Alonso, deel aan de breakout sessies over vertalen en tolken. De VN houdt informatiesessies en trainingsworkshops in onze on-site en virtuele klaslokalen en organiseert jaarlijks de St. Jerome Translation Contest, gewonnen door een USAL-student, Julia Pozuelo Menéndez, in 2019. De Universiteit van Salamanca is de enige universiteit in Spanje die een MoU-overeenkomst met de VN heeft ondertekend, wat een concurrentievoordeel is dat nog veel meer gepromoot zou moeten worden. De MoU-overeenkomst met de Verenigde Naties is een duidelijk voorbeeld van de internationalisering van onze masteropleiding, maar er is er nog een.

Sinds 2009 is de Universiteit van Salamanca ook lid van de Universities Contact Group (UCG), een groep bestaande uit universiteiten die vertaalopleidingen aanbieden en uit vertegenwoordigers van internationale organisaties die vertalingen gebruiken en lid zijn van IAMLADP (International Annual Meeting on Language Arrangements, Documentation and Publications), een netwerk van instellingen die dienstverleners op het gebied van conferenties en talen tewerkstellen. Deze groep komt eenmaal per jaar bijeen in het Europees Parlement en streeft ernaar de uitwisseling van informatie, multilaterale samenwerking en goede betrekkingen tussen universiteiten en internationale instellingen te bevorderen. In 2019 werd een speciale bijeenkomst van de UCG gehouden aan de Shanghai International Studies University op 24-26 september 2019, waarbij ook USAL-contactpunt Daniel Linder aanwezig was. Dankzij de steun van de UGC, vond het 8e seminar over Juridische en Institutionele Vertaling voor Internationale Organisaties plaats van 17 tot en met 21 februari 2020. De twee thematische hoofdlijnen van de seminar zijn enerzijds technologisering en globalisering en anderzijds toegankelijkheid en respect voor diversiteit. (https://diarium.usal.es/stjuridica/). Het 9e seminar zal naar verwachting in februari of maart 2023 in Salamanca worden gehouden. De studenten kunnen als assistenten deelnemen aan de seminars of als vrijwilligers die taken uitvoeren in verband met informatie, ontvangst van sprekers en tolken tussen de officiële talen. Voor toekomstige vertalers en taalbemiddelaars is dit niet-formele element van het curriculum ongetwijfeld zeer vormend en leerzaam, zowel op persoonlijk vlak als op professioneel vlak.

Deze netwerk- en partnerschapsrelaties bieden masteropleidingen toegang tot financiering en organisatorische ondersteuning voor evenementen zoals de Translating Europe Workshop die in deel 1 wordt genoemd. Het leiderschap in Salamanca maakt gebruik van deze kansen om evenementen te organiseren die leden van internationale organisaties, beroepsverenigingen en vertaal- / tolkwetenschappers samenbrengen om door middel van themagerichte rondetafelconferenties en open debatten met alle aanwezigen te zoeken naar voor beide partijen gunstige manieren om vooruitgang te boeken. In november 2019 hebben we een tweede TEW gehouden over het onderwerp "Professioneel freelance vertalen en tolken. Inzetbaarheid verbeteren, uitbestede diensten verlenen en kwaliteit waarborgen".

3. Twee persoonlijke getuigenissen van afgestudeerden die onderzoeker en professioneel vertaler geworden zijn: De waarde van specialisatie en internationalisering

De getuigenissen van twee studenten die onlangs de Master in Vertalen en Interculturele bemiddeling aan de Universiteit van Salamanca USAL hebben afgerond, benadrukken de impact van internationalisering op verschillende niveaus in het kern MUTMI-programma.

María Cantarero Muñoz, student in 2016-2017, biedt het volgende perspectief:

Vanuit het perspectief van een masterstudente die heeft kunnen omgaan en samenwerken met klasgenoten uit zeer uiteenlopende delen van de wereld, is de internationalisering van de masteropleiding van fundamenteel belang. De diverse omgeving die in de klas is gebouwd, helpt ons als studenten om een andere perceptie te hebben van elke vertaalopdracht of -project waarmee we worden geconfronteerd. Tegelijkertijd wordt een netwerk van samenwerking tussen studenten gevormd en uitgebreid dat verder reikt dan de cursus zelf.

Bovendien bestaat voor sommige studenten reeds tijdens het jaar (of de jaren, in het geval van de MATEM-opleiding) van de masteropleiding de mogelijkheid om wat ze geleerd hebben in de praktijk te brengen en competenties verder te verwerven in internationale omgevingen zoals de Europese Unie, zoals in mijn geval. Nadat ik had gesolliciteerd en werd geselecteerd voor een onbetaalde stage van vier weken bij het Directoraat-generaal Vertaling van de Europese Commissie, genoot ik van de mogelijkheid om het beroep in een specifieke context te blijven leren. Dat soort werkervaring verbreedt onze visie op de vertaalactiviteit en helpt ons om andere vertaalprofessionals te ontmoeten.

Dit alles blijkt uit de professionalisering en beroepsactiviteit van studenten na de Master. Veel van mijn Spaanse klasgenoten werken nu in verschillende delen van Europa of bevinden zich in internationale werkomgevingen.

Naar mijn mening is de eerste ontvangst van studenten en het daaropvolgende vertrek van studenten naar internationale werkomgevingen ongetwijfeld van onschatbare waarde voor toekomstige vertaalprofessionals en dat komt tot uiting in de inzetbaarheidspercentages en de vele beroepsrichtingen die oud-studenten inslaan.

In 2021 voltooide María haar doctoraat dat zich richtte op nieuwe digitale teksten, met name op het gebied van reclame, vanuit een TS-perspectief. In 2021-22 heeft ze samengewerkt met het masterprogramma door een deel van het vak "Vertaling voor de Uitgeversbranche en de Media" te doceren.

Margarita Savtsjenkova was in 2019-2020 ingeschreven in de Master Vertaling en Interculturele Bemiddeling:

Hoewel ik als freelance vertaler en tolk heb gewerkt voordat ik aan de masteropleiding begon, wil ik benadrukken dat deze opleiding een keerpunt in mijn carrière is geweest en nieuwe horizonten voor mij heeft geopend, waardoor ik professioneel kon groeien. Aan het begin van het programma had ik twijfels over mijn prestaties, aangezien de talencombinatie waarmee ik moest werken Engels-Spaans was en mijn moedertaal Russisch is. Maar dankzij de training die ik heb gekregen, voel ik me vandaag de dag zekerder als het gaat om vertalen naar het Spaans, maar ook als het gaat om vertalen vanuit het Engels. En ik geloof dat zelfvertrouwen, samen met nieuwsgierigheid, een van de belangrijkste kwaliteiten van een vertaler is.

De masteropleiding is zo opgezet dat internationale studenten (in mijn geval waren er studenten uit Duitsland, België, Italië, Marokko, India en vele andere landen) zich altijd volledig betrokken voelen en altijd worden gesteund door de docenten en de faculteitsleden. Ondergedompeld zijn in een multiculturele omgeving helpt ons allemaal niet alleen om de kunst van het vertalen te beoefenen en het vanuit verschillende perspectieven te bestuderen, maar ook om andere culturen te leren kennen, wat in ons beroep van cruciaal belang is.

Naar mijn mening ligt een van de sterke punten van de masteropleiding in het helpen van studenten bij het opbouwen van hun professionele profiel. Zowel docenten als uitgenodigde deskundigen delen met de studenten hun ideeën en tips over hoe zij gemakkelijker toegang kunnen krijgen tot het beroep en hoe zij vooruitgang kunnen boeken op de arbeidsmarkt en gewilde en gewaardeerde internationale specialisten kunnen worden. Die motivatie is uiterst belangrijk voor degenen die net beginnen in het vak en onzekerheden hebben over de toekomst van vertalen (vooral gezien de groeiende populariteit van machinevertaling). Ik wil benadrukken dat de vermelding van de master op mijn CV de aandacht trekt van nieuwe klanten en mij helpt om me te onderscheiden van andere vertalers.

Bovendien kunnen beginnende vertalers in de masteropleiding hun professionele roeping vinden en zich specialiseren in verschillende vertaalgebieden: redactionele en mediavertaling, wetenschappelijke en technische vertaling, juridische en economische vertaling of lokalisatie. Zij kunnen in al deze modules werken en bepalen welke hen het meest interesseert. Het is uiterst belangrijk omdat vertaalstudenten soms denken dat ze zich willen specialiseren in een bepaald gebied omdat ze nog nooit hebben geprobeerd met andere tekstsoorten te werken. In mijn geval had ik vele jaren geleden een juridische vertaalopdracht (Russisch>Spaans) en het kostte me veel moeite om het voor elkaar te krijgen: vanaf dat moment heb ik dit soort werk altijd geweigerd. Na het volgen van lessen over juridisch vertalen, veranderde ik echter mijn mening over dit vakgebied volledig en sindsdien ben ik deze opdrachten beginnen accepteren. De Master van de Universiteit van Salamanca stelt studenten in staat om verschillende vertaalgebieden te benaderen en hun ware passie te ontdekken.

Margarita Savchenkova, momenteel onderzoeksassistent bij de afdeling Vertalen en Tolken in het kader van een Predoctorale Beurs gefinancierd door de regionale regering van Castilië en León, werkt aan een doctoraat over Vertaling en Geschiedenis.

Het verslag van de werkgroep over domeinspecialisatie van het OPTIMALE-project van de Europese Commissie, ondersteund door een enorme hoeveelheid onderzoek, discussie en debat, alsook de resultaten van de aansluitende Translating Europe Workshop over Specialisatie in de Opleiding en Voortgezette Professionele Ontwikkeling van Vertalers hebben ons een gevarieerde reeks beproefde methoden laten zien die doeltreffend zijn en gebruikt kunnen worden in een degelijk postdoctoraal vertaalprogramma in gespecialiseerde vertalingen en internationale mogelijkheden zijn er daar inderdaad een van. In Salamanca kunnen studenten zich specialiseren in domeinen als juridische, economische, wetenschappelijke en technische vertaling, evenals de vertaling voor de uitgeversbranche en de media. Ze kunnen deze specialisaties volgen in Salamanca, evenals in METS-universitaire filialen en in een double degree programma in Heidelberg, Duitsland. Het door de Europese Commissie gesponsorde EMT-netwerk en het Memorandum of Understanding met de Verenigde Naties bieden mogelijkheden voor professionele praktijken op internationale schaal, evenals nuttige informatie, middelen en samenwerking voor het verbeteren van de inzetbaarheid van onze studenten. Wanneer de componenten van een gespecialiseerde vertaalopleiding worden gecombineerd met gestructureerde mogelijkheden om vertaalvaardigheden in internationale contexten toe te passen, wordt de leerervaring van de studenten breder en rijker en voldoen de resulterende afgestudeerde profielen ruimschoots aan de eisen van de professionele en institutionele markten.

Referenties

Martín Ruano, M. R., Linder, D., Toda Iglesia, F. & Sánchez Iglesias, J.J. (2013). “Aproximaciones a la especialización en la formación de posgrado en traducción”. In B. Santana López & C. Travieso Rodríguez (red.). PUNTOS de encuentro: los primeros 20 años de la Facultad de Traducción y Documentación de la Universidad de Salamanca. Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca. https://gredos.usal.es/bitstream/handle/10366/131600/978-84-9012-400-0-0099-0117.pdf;jsessionid=4CB2F4AE931BBF4A636E1AB5F2A97A13?sequence=2

^[i] Het volledige programma van de Translating Europe Workshop, gehouden op 11 november 2016 aan de Universiteit van Salamanca, is hier beschikbaar: https://diarium.usal.es/mastertrad/files/2016/11/SPECIALISATION-IN-TRANSLATOR-TRAINING_Programme1.pdf. De titel van de workshop was "Especialización en formación (continua) de traductores: Retos y alternativas / Specialisatie in Vertalersopleiding en Voortgezette Professionele Ontwikkeling: Uitdagingen en keuzen".

^[ii] Het verslag werd opgesteld in het Spaans en het Engels. De Engelse versie was enige tijd beschikbaar op http://www.translator-training.eu. De Spaanse versie van het rapport, voorafgegaan door een inleiding over de