Profielen en vooruitzichten voor toekomstige professionals in de taalindustrie

Door prof. Dr. Gary Massey, directeur aan de IUED Instituut voor Vertalen en Tolken en Nicole Carnal, hoofd van de Specialisatie in Professionele Vertaling, Master in Toegepaste Taalkunde met Specialisatie Professionele Vertaling, ZHAW Zurich University van Toegepaste Wetenschappen. Vertaald vanuit het Engels door Nisrine Filali en gereviseerd door Audrey Muhirwa in het kader van Vertaalbureausimulatie, Master of Arts in het Vertalen, Vrije Universiteit Brussel

Steeds meer publicaties en evenementen, zowel academische als professionele, hebben de positie, functies en het belang van vertalers in het huidige en toekomstige vertaalecosysteem besproken. Deze trend wordt geïllustreerd door de laatste EMT-bijeenkomst die plaatsvond op 24 en 25 maart 2021, waarbij er gefocust werd op de 'digitale taalkundigen'. Verder werden er een reeks recente conferenties gehouden, die geheel of gedeeltelijk gewijd waren aan de combinatie van kunstmatige, culturele, en interculturele intelligentie in het vertalen, tolken en T&I onderwijs, zoals het uitstekende #AFFUMT event van vorige week. Het evenement ging over de huidige en toekomstige opleiding van vertalers.

De steeds snellere technologische ontwikkelingen veranderen de manier waarop professionele taalbemiddelaars werken en veranderen processen, taken en vraagstructuren. De ontwikkeling van NMT in het dagelijkse cognitieve werk van professionals binnen de taalindustrie heeft de vraag naar post-editing en technologiegerichte vaardigheden enorm doen toenemen. Het stimuleert echter ook flexibele deskundigen om de toegevoegde waarde van taaldienstverlening te identificeren en hierover te adviseren, buiten het automatiseringsgebied. Tegelijkertijd breiden demografische ontwikkelingen en sociaal-ethische behoeften (om inclusieve toegang tot informatie en diensten te bieden) de bemiddelende functies en verantwoordelijkheden uit die van taalbemiddelaars worden verwacht. Dit bijgestaan door ondersteunende technologieën, in een groeiende verscheidenheid aan omgevingen. De talrijke uitdagingen en kansen die de digitalisering, de technologische vooruitgang en de mondialisering met zich meebrengen, diversifiëren de verantwoordelijkheden, rollen en werkcontexten van professionals in de taalindustrie. Zij gaan nu veel verder dan wat prototypisch met de beroepsaanduiding "vertaler" wordt geassocieerd.

De flexibele dynamiek van de taalindustrie is het onderwerp van een recent interview dat ons instituut onlangs heeft gehouden met een van zijn afgestudeerden, Florian Faes - directeur van het taalindustrie nieuws- en ‌Slator. Het laatste deel van het interview was gewijd aan de waarde en de positie van de "humans in the loop", de linguïsten, lokaliseerders, vertalers en vele andere professionals die centraal staan in de industrie.

Ondanks de "verbazingwekkende" kwaliteit van MT ziet hij geen tekenen van ontwrichting van de sector. Integendeel, de groeiende volumes compenseren de toenemende efficiëntie dankzij automatisering, maar dit gaat gepaard met hogere kwaliteitsverwachtingen. Professionals in de taalindustrie moeten "nog beter" zijn in een omgeving waar de vraag wordt gedreven door het realistische vooruitzicht van haalbare kwaliteitsvertalingen. Hierdoor wordt de waarde van de mensen in het circuit, die moeten voldoen aan de zeer uiteenlopende profielen en functies die de industrie vereist, verhoogd.

Taalindustriestudies: Onderwijs en onderzoek naar professionele diversiteit

De steeds diversere beroepen in de taalindustrie staan centraal in het vorig jaar verschenen Slator2020 Language Industry Market Report. Het geeft een lijst weer van maar liefst 700 functietitels, voortbouwend op een studie uit 2018 waarin zo'n 600 titels werden geïdentificeerd De titels zijn per functie gegroepeerd in acht categorieën, van taal en kwaliteit, vertaalprocesbeheer, lokalisatie en operationeel beheer tot marketing en communicatie.Alleen al de kerncategorie ‘taal en kwaliteit’ omvat meer dan 50 afzonderlijke titels, waaronder uiteenlopende benamingen als consultant, (digitale) content editor, lokalisatiespecialist, jurist-vertaler, verschillende soorten gespecialiseerde vertalers en tolken, engineering manager, kwaliteitsmanager, terminoloog, technisch schrijver, copywriter en communicatiemedewerker. ‘Vertaalprocesbeheer’ omvat nog meer, zo'n 110 titels.

Diversificatie staat ook centraal in recente publicaties zoals in Bloomsbury Companion to Language Industry Studies(Angelone et al. 2020a). Lokalisatie, transcreatie, multimodale en audiovisuele vertaling, gebruikersgerichte vertaling, toegankelijke communicatie zonder drempels, revisie, pre-editing, post-editing, terminologische diensten, taalkundige interculturele bemiddeling, vertaling voor openbare diensten, taal- en communicatieadvies, het zijn slechts enkele gebieden waarop de beroepsgroep die nog grotendeels bekend staat als ‘vertalers’ werkzaam is. De verharding van nauw verwante maar autonome profielen wijst in dezelfde richting van diversificatie en verspreiding, het voorbeeld van post-editing met een eigen specifieke internationale norm (ISO 18587:2017) en specifieke competentiemodellering (Nitzke et al. 2019) springt het meest in het oog.

Natuurlijk wordt de veelheid van taken en activiteiten al enige tijd door onderwijsnetwerken en -instellingen erkend, met de verbreding van het bekwaamheidskader voor EMT Competence Frameworkals treffend voorbeeld. Maar de vraag blijft hoe wij, opleiders, op het veld moeten reageren.

Een redelijk laagdrempelige optie is om delen van het curriculum te herformuleren en te heroriënteren als Language Industry Studies, een term en een concept die oorspronkelijk door Angelone et al. (2020a) in een onderzoekscontext zijn voorgesteld en die tot nu toe zelden in het vertalersonderwijs zijn gebruikt. Het pleit voor ‘een bewuste verbreding van de reikwijdte van het onderzoek naar de veelzijdige taalindustrie van vandaag, die verder gaat dan vertaal- en tolkstudies’ (Angelone et al. 2020b, p. 5). De implicaties voor opleiding en pedagogie zijn talloos en worden uitvoerig besproken door Cathy Way (2020).

Zoals u misschien al hebt geraden, is het interview met de directeur van Slator afkomstig uit een online onderwijsmodule. Het is het eerste onderdeel van een langetermijnstrategie van onze thuisinstelling om de kennis en het bewustzijn van studenten over de taal- en communicatie-industrieën waar zij uiteindelijk zullen werken, te vergroten. Deze specifieke module is ingebed in het kerncurriculum van het eerste jaar BA voor alle studenten van onze School voor Toegepaste Linguïstiek, maar andere componenten zijn flexibel geïntegreerd in andere cursussen en modules die worden aangeboden in onze BA- en MA-programma's.

Het doel is om studenten vanaf het begin van hun studie bewust te maken van de vele carrièremogelijkheden die na het afstuderen ter beschikking staan. Maar ook om hen grondige kennis bij te brengen over de belangrijkste feiten, structuren, processen en kwesties in een dynamische en steeds veranderende taalindustrie. Naast de input over de verschillende aspecten van de sector in de vorm van colleges en online tutorials, omvatten de seminar-, workshop- en zelfstandige studieactiviteiten (op hogere niveaus van bekwaamheid) ook onderzoek naar en rapportage over eindklanten in de sector, marktsegmenten, kerndiensten, kopersprofielen en professionele rollen. In het afgelopen jaar was er natuurlijk speciale belangstelling voor de manier waarop de industrie het heeft gedaan tijdens de COVID-19 pandemie. Studenten worden ook aangemoedigd om in hun BA- en MA-scripties industriegerelateerde onderzoeksvragen te ontwikkelen.

Door de transversale integratie van een groeiend pakket maatregelen in onze curricula, trachten wij onze studenten - als toekomstige professionals in de taalindustrie - de broodnodige instrumenten en oriëntatiepunten aan te reiken om te kunnen omgaan met de professionele eisen en keuzes, uitdagingen en kansen in een snel evoluerende industrie. Wij verwachten dat zij, uitgerust met deze actuele kennis, beter in staat zullen zijn hun weg, plaats en toegevoegde waarde te vinden in een ecosysteem dat veel verder reikt dan de engere prototypische concepten van vertaling als zodanig.

Referenties

Angelone, E., M. Ehrensberger-Dow M., & Massey, G. (Eds.). (2020a). The Bloomsbury companion to language industry studies. Bloomsbury Academic.

Angelone, E., Ehrensberger-Dow M., & Massey, G. (2020b). Introduction. In E. Angelone, E., M. Ehrensberger-Dow M., & G. Massey (Eds.), The Bloomsbury companion to language industry studies (pp. 1-13). Bloomsbury Academic.

Way, C. (2020). Training and pedagogical implications. In E. Angelone, E., M. Ehrensberger-Dow, & G. Massey (Eds.), The Bloomsbury companion to language industry studies (pp. 179-207). Bloomsbury Academic.

ISO 18587. (2017). Translation services — post-editing of machine translation output — requirements. Geneva: International Organization for Standardization.

Nitzke, J., Hansen-Schirra, S., & Canfora C. (2019). Risk management and post-editing competence, Journal of Specialised Translation, 31, 239-259.