Verbetering van de overgang van het klaslokaal naar de werkplek: het vinden van een middenweg via een stageprogramma

De voltooiing van onze universitaire studies betekent het einde van een fase, maar opent ook deuren die kunnen leiden tot een nieuwe horizon van zorgen en vragen over waar onze professionele carrière ons heen brengt. Heb ik genoeg geleerd tijdens mijn universitaire studie? Ben ik al klaar voor de arbeidsmarkt? Jaren later denk ik vanuit een iets andere invalshoek over deze kwesties na. Met deze vragen word ik niet langer geconfronteerd als pas afgestudeerde student van de Europese Master in Interculturele Communicatie, Tolken en Vertalen in Openbare Diensten (Master CITISP) aan de Universiteit van Alcalá (Spanje), maar als een van de medewerkers ervan. Daarom gaat mijn belangstelling nu uit naar de vraag hoe universiteiten de integratie van studenten in hun toekomstige jobs kunnen vergemakkelijken.

De arbeidsmarkt voor vertalers en tolken in de openbare dienstverlening evolueert mee met de economische, politieke en sociale realiteit waarin zij zich bevindt, wat onvermijdelijk vraagt om veelzijdige en multidisciplinaire professionals met overdraagbare vaardigheden en een groot vermogen om zich aan steeds veranderende contexten aan te passen. Het meest recente bewijs voor deze stelling is te vinden in de COVID-19-gezondheidscrisis, die alle sectoren van onze wereld zoals wij die kennen tot het uiterste heeft gedreven. Universiteiten, als thuishaven van kennis, moeten inspelen op maatschappelijke behoeften. Het ontwerpen van opleidings- en onderwijsprogramma's moet dus stroken met de eisen en vereisten van de industrie die de toekomstige afgestudeerden in dienst zal nemen, zowel op lokaal als internationaal niveau. De overgang van het klaslokaal naar de werkplek kan echter ingewikkeld zijn als er verschillen bestaan tussen het profiel van de leerlingen bij het verlaten van het klaslokaal en dat van de beroepssector. Een van de eerste manieren waarop studenten met de "echte wereld" in aanraking kunnen komen, is via universitaire stageprogramma's waar zij de kennis die zij tijdens hun opleiding hebben opgedaan, toepassen op verschillende beroepsactiviteiten.

De CITISP-master van de Universiteit van Alcalá wordt al meer dan tien jaar onderwezen om toekomstige vertalers en tolken op administratief, juridisch, gezondheids- en onderwijsgebied op te leiden, die zullen fungeren als interlinguïstische en interculturele verbindingspersonen tussen openbare dienstverleners en -gebruikers. Om hun opleiding af te ronden, moeten de studenten stage lopen in verschillende centra en instellingen (T&I-bedrijven, NGO's, universiteiten, ziekenhuizen, rechtbanken, ziekenhuizen of scholen), waar zij de gelegenheid krijgen zich geleidelijk vertrouwd te maken met de interne werking van de gastentiteiten en hun vaardigheden te testen, waarbij zij steeds worden bijgestaan door een mentor die hun activiteit begeleidt. Stages, die een raakvlak tussen universiteit en bedrijfsleven vormen, zijn een ideaal punt om een visie te bevorderen waarin opleiding en arbeidsgeschiktheid elkaar kunnen aanvullen.

In die zin spelen erkende stagecentra een fundamentele rol in de onderwijsfasen. Zij kunnen de universiteiten van informatie voorzien over hun eisen en verwachtingen. Op hun beurt kunnen de universitaire curricula, gestuurd door de voornaamste belanghebbenden, bijgewerkte kennis opnemen in de programma's voor een bachelor, master of permanente educatie, waardoor de studenten een profiel kunnen ontwikkelen dat aansluit bij de werkcontext. Het onderzoeken van de visie van potentiële werkgevers kan gebeuren door middel van enquêtes en infodagen. Maar met de vooruitgang van de sociale netwerken zou een online platform een betere optie kunnen zijn (of, waarom niet, een Tinder-voor-jobs app?). Elk centrum zou een informatieblad invullen met de basiskenmerken van hun werkactiviteit, de criteria die zij hanteren bij de aanwerving of wat zij in hun werknemers zoeken. Door deze punten duidelijk te definiëren zou de industrie afgestudeerden kunnen verwelkomen die een opleiding hebben genoten die beantwoordt aan realistische beroepskenmerken en -behoeften. Zo vereist de populariteit van het tolken op afstand of de behoefte aan basisbegrip op het gebied van tekst- en beeldbewerking en lay-out in de vertaalsector een specifieke opleiding, die in de masteropleiding CITISP is geïmplementeerd met optie tot aanvullende workshops voor studenten. Natuurlijk zijn universiteiten en werkgevers niet de enige stemmen die moeten worden gehoord. Ongeacht het universitaire programma dragen de studenten van de vorige edities zeer waardevolle lessen met zich mee over de competenties en vaardigheden die zij tijdens hun opleiding in de les hebben opgedaan en die van pas kwamen in hun stages en huidige jobs.

Kortom, stageprogramma's vormen een belangrijke fase in de overgang van het klaslokaal naar de werkplek waarmee alle studenten onherroepelijk te maken zullen krijgen. Als middenweg tussen theorie en praktijk bevinden wij ons in een "limbo" die benut moet worden om enerzijds realistische en geactualiseerde kennis te integreren in opleidingsprogramma's die beantwoorden aan het profiel van de werkgevers en anderzijds bekwame en voorbereide studenten op te leiden die weten hoe zij zich een weg moeten banen door de praktische moeilijkheden van de arbeidsmarkt en haar behoeften. Het is onze verantwoordelijkheid om ruimtes te creëren waar alle partijen die betrokken zijn bij het vertalen en tolken (in openbare diensten) gehoord kunnen worden. Werkgevers moeten de tekortkomingen van de studenten die zij ontvangen identificeren, terwijl de universiteiten de studenten niet alleen moeten begeleiden bij hun ervaring, maar ook hun suggesties moeten verwerken om toekomstige edities te verbeteren. De synergie van al deze stemmen zou wel eens precies de manier kunnen zijn om ons werk te verbeteren.